Wist u dat onvoldoende ventilatie verschillende gezondheidsklachten kan veroorzaken? Denk aan benauwdheid, hoesten, vermoeidheid, hoofdpijn, uitdroging of chronische verkoudheid.
Leven in huis of werken in een gebouw zorgt voor vocht, vuil, micro-organismen en geurtjes in de lucht. Deze moeten door ventilatie afgevoerd worden. Gebeurt dat niet, dan veroorzaakt dat niet alleen problemen voor uw woning of gebouw, maar ook voor uw gezondheid.
Ventilatie ging vroeger vanzelf via naden en kieren. Maar in nieuwe of goed geïsoleerde huizen en gebouwen gebeurt dit minder. Ventilatieroosters boven ramen of het op een kier zetten van een klein raampje kan al een verschil maken. Goede ventilatie betekent: lucht van buiten naar binnen laten in alle kamers, het goed doorstromen van het huis, en het afvoeren van vuile en vochtige lucht via afvoerpunten in keuken, toilet en badkamer.
Zie de informatie van de GGD over verwarmen, ventileren en vocht.
Er zijn verschillende soorten ventilatiesystemen op de markt.
- Natuurlijke ventilatie
In oudere woningen komt de buitenlucht de kamers in via ventilatieroosters, klepraampjes of schuiframen, en verlaat de lucht het huis via open afvoerkanalen (’shunts’) in toilet, keuken en badkamer, soms ook via schoorstenen in enkele kamers. In de afvoerkanalen kunnen kleppen zitten, die handmatig kunnen worden dichtgezet. Deze ventilatie werkt op basis van ‘natuurlijke trek’, en ook door dwarsventilatie: van de ene kant van de woning naar de andere kant, afhankelijk van hoe de wind staat. Steeds vaker hebben mensen wel een afzuigkap in de keuken of een ventilator in de badkamer aangebracht.
Voordeel: dit is een goed ontworpen basis, waar gemakkelijk nieuwe technieken aan toegevoegd kunnen worden. Er zijn geen ventilatie-apparaten die energie gebruiken of geluid maken.
Nadeel: de toe- en afvoerstromen van de lucht kunnen nogal flink zijn, waardoor de woning veel warmte verliest, de bewoners veel tocht ervaren en er extra veel energie nodig is voor verwarming.
- Mechanische ventilatie
Mechanische ventilatie maakt gebruik van ‘natuurlijke’ ventilatieroosters boven de ramen, in combinatie met een mechanische box voor het afzuigen van de binnenlucht.
Tegenwoordig bestaan er ventilatieroosters die verfijnd afgesteld kunnen worden en dichtgaan bij storm, dus met meer comfort dan de ouderwetse openingen. Ook bestaan er apparaten die per kamer de lucht van buiten actief aanzuigen met een ventilator, deze met een radiator verwarmen en de binnenruimte insturen. Deze zijn vooral van toepassing als u in een enkele kamer de ventilatie en verwarming wilt verbeteren, maar nog niet de technische systemen in uw hele woning wilt aanpakken.
Voordeel: komt het vaakst voor, is het meest bekend en begrijpelijk, minder leidingen nodig dan bij balansventilatie, en dus goedkoper.
Nadeel: tocht via ventilatieroosters, en soms geluidhinder van de ventilator
Let op: het voor het eerst plaatsen van afzuigkappen en mechanische ventilatoren mag alleen als er in de woning geen ‘open’ gastoestellen voor verwarming en warm water meer aanwezig zijn. Ook bij het stoken van een open haard of houtkachel mag niet tegelijkertijd de mechanische afvoer aan staan.
- Balansventilatie
Bij balansventilatie wordt dezelfde hoeveelheid lucht aangevoerd als afgevoerd. De aangevoerde lucht wordt in een warmtewisselaar verwarmd door warmte die uit de afvoerlucht is gehaald. De buitenlucht komt op een centraal punt binnen en wordt via leidingen naar alle kamers gebracht. . In de gevels hoeven dan geen ventilatieroosters aangebracht te zijn, maar het is wel fijn toch ook hier en daar een rooster of raampje te kunnen openzetten. In elke kamer moet één raam of deur open kunnen om te kunnen luchten.
Voordeel: meer energie besparen doordat de aangevoerde schone buitenlucht wordt verwarmd met de warmte uit de afgevoerde ‘vuile’ binnenlucht. Geen koude-klachten in de winter. De ruimte dichtbij de ramen kan comfortabel gebruikt worden.
Nadeel: alleen mogelijk bij grote verbouwingen of nieuwbouw door het aanleggen van leidingen. Er kan geluid zijn bij de toe- en afvoerpunten van ventilatielucht, ook in de woon- en slaapkamers, maar bij goed ontwerp hoeft dit niet.
Let op: zorg dat de warmteterugwinning kan worden uitgezet in de zomer!
Let op: in woningen met balansventilatie is het niet verstandig een open haard of houtkachel te gebruiken.
- Vraaggestuurd ventileren
Zowel mechanische ventilatie als balansventilatie kan vraaggestuurd gemaakt worden. Sensoren voor vocht en luchtvervuiling meten dan wanneer de ventilatie naar een hoger of lager niveau moet.
Voordeel: er wordt geen energie verspild.
Lees meer over mechanische ventilatie en balansventilatie op de website van Milieu Centraal.
Wilt u meer weten over ventilatie? Stel uw duurzaamheidsvraag op de pagina Duurzaamheidsloket.
Woont u in een appartementencomplex en heeft u dus te maken met een VvE? Ook dan is goede ventilatie belangrijk. Het is handig en vaak ook verplicht om samen te werken. Ga het gesprek met elkaar aan en bedenk wat de verschillende appartementen nodig hebben. Wie weet pakken jullie zo schaalvoordelen mee.
VVE-010, opgericht door de gemeente en woningcorporaties om VvE’s te helpen bij verduurzaming, kan u hier verder over adviseren.