Wilt u op een duurzame manier een warm huis of gebouw, zonder gebruik van aardgas? Dat kan met een warmtepomp of met infraroodpanelen. Met deze systemen komt er minder CO2 in de lucht.
Er zijn veel verschillende soorten warmtepompen te koop. Ze werken allemaal net anders en kunnen op verschillende manieren worden gebruikt. Warmtepompen kunnen uw woning of gebouw en het water uit de kraan verwarmen. Elektrisch verwarmen met bijvoorbeeld infraroodpanelen zorgt alleen voor warme ruimtes. Voor warm water heeft u dan een andere oplossing nodig.
Een warmtepomp is een systeem dat gebruikt kan worden om ruimtes en water te verwarmen. Een warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht of uit het grondwater. Hoe een warmtepomp precies werkt, kunt u lezen op Milieu Centraal.
Omdat een warmtepomp een duurzaam systeem is, kunt u hier subsidie voor krijgen. Een warmtepomp neemt meer ruimte in beslag dan een cv-ketel.
Belangrijke aandachtspunten
- De warmte die een warmtepomp maakt, heeft een lagere temperatuur dan de warmte uit een cv-ketel. Daarom is het belangrijk om op twee dingen te letten:
- Kijk of de bestaande buizen en radiatoren van een cv-systeem de ruimte wel goed kunnen verwarmen. Soms is een ander systeem nodig om de warmte naar de verschillende ruimtes te brengen. Dat kunnen andere radiatoren zijn, maar ook convectoren of vloer-, wand- en plafondverwarming. Vaak kiezen mensen in de woonkamer en keuken voor vloer-, plafond- of wandverwarming. In de andere ruimtes kunnen dan infraroodpanelen of convectoren gebruikt worden om extra te verwarmen.
- Uw huis of gebouw moet goed geïsoleerd (minimaal energielabel B) en voldoende luchtdicht zijn. Als een huis of gebouw niet goed geïsoleerd is, dan krijgt een warmtepomp het huis of gebouw niet goed warm, zeker niet in een koude winter. Ook verbruikt u dan veel energie en zijn de kosten hoog.
- Een warmtepomp heeft een onderdeel dat in het huis of het gebouw wordt geplaatst (binnenunit) en een onderdeel dat buiten wordt geplaatst (buitenunit). Het deel wat buiten wordt geplaatst is vergelijkbaar met een airco. Dit verandert het uiterlijk van het huis of het gebouw.
Een bodemwarmtepomp maakt gebruik van een bron in de bodem of ondergrond. Vanaf ongeveer drie meter diepte is de temperatuur bijna altijd 10 graden Celsius. Deze warmte wordt via een zogeheten gesloten warmtewisselaar bestaande uit een aantal buizen, uit de bodem gehaald. Via de warmtepomp in het huis of gebouw wordt de warmte ingezet voor verwarmen of koelen via convectoren of vloer-, wand- en plafondverwarming. Er zijn twee soorten bodemwarmtepompen:
Horizontale bodemwarmtewisselaar
Als het oppervlak groot genoeg is, dan kan deze warmtepomp een huis of gebouw goed verwarmen of koelen.
Voordeel: Het systeem kan verwarmen en koelen.
Nadeel: Er is best veel ruimte nodig, zoals een grote tuin of een tennisveld. In steden is een horizontale bodemwarmtewisselaar daarom niet zo handig.
Verticale bodemwarmtewisselaar
Deze gaat twintig tot vijftig meter de grond in. Er is geen groot oppervlak nodig, maar de boring moet worden uitgevoerd door een gespecialiseerd grondboorbedrijf. Onderzocht moet worden hoeveel wisselaars nodig zijn en hoe diep er precies geboord moet worden. Dit is ook afhankelijk van het type warmtepomp dat wordt gebruikt, hoeveel warmte er nodig is, hoe de bodem er precies uitziet en hoeveel ruimte er is.
Voordeel: Het systeem kan verwarmen en koelen.
Nadeel: U krijgt te maken met de regels van de lokale overheid, zoals het hoogheemraadschap of de grondwaterbeheerder.
Er zijn twee soorten warmtepompen die gebruikmaken van lucht:
Lucht/luchtwarmtepomp
Deze haalt warmte uit de buitenlucht rondom een huis of gebouw. Deze pomp kan een ruimte verwarmen en koelen. Het koelen kennen we als airconditioning. Het systeem is niet geschikt voor het verwarmen van water.
Voordelen:
- Het systeem kan goed ruimtes verwarmen binnen een huis of gebouw.
- Er is meestal geen toestemming van de gemeente om de warmtepomp aan uw huis of gebouw te hangen (omgevingsvergunning). Let wel op de eisen die er zijn voor de gevel.
Nadelen:
- Het systeem gebruikt veel elektriciteit. Het is heel belangrijk dat het huis of het gebouw goed geïsoleerd is, anders zijn het verbruik en de kosten erg hoog.
- Het systeem kan niet zorgen voor warm water om bijvoorbeeld te douchen.
Lucht/waterwarmtepomp
Deze haalt ook de warmte uit de lucht rondom een huis of gebouw. Daarna gebruikt het systeem water om te verwarmen. Deze pomp is geschikt om een huis of gebouw te verwarmen of te koelen, en zorgt voor warm water om bijvoorbeeld te douchen. Het warme water wordt opgeslagen in een voorraadvat.
Voordelen:
- Het systeem is geschikt voor vloer-, wand- of plafondverwarming.
- Er kan op lagere temperaturen verwarmd worden.
- Er is meestal geen toestemming van de gemeente om de warmtepomp aan uw huis of gebouw te hangen (omgevingsvergunning). Let wel op de eisen die er zijn voor de gevel.
Nadelen:
- Het systeem gebruikt veel elektriciteit. Als u eigen zonnepanelen heeft, dan kan het systeem wel veel voordelen bieden.
- Het is heel belangrijk dat het huis of het gebouw goed geïsoleerd is.
- De radiatoren of convectoren die nu in uw huis of gebouw zitten, zijn waarschijnlijk niet geschikt voor dit systeem.
Kosten en subsidies
Een lucht/luchtwarmtepomp kost gemiddeld tussen de € 500,- en € 2.500,-. Een lucht/waterwarmtepomp kost gemiddeld tussen de € 1.500,- en € 10.000, -. De prijs is afhankelijk van de soort pomp, hoe goed het systeem werkt (ook hoeveel elektriciteit de warmtepomp gebruikt), en hoeveel vermogen u nodig heeft (dit hangt af van hoe groot uw huis of gebouw is).
Er zijn geen subsidies voor een lucht/luchtwarmtepomp. Voor een lucht/waterwarmtepomp kunt u subsidie aanvragen. Het is dan wel belangrijk dat de warmtepomp door een goede installateur wordt geplaatst.
Zijn er voor uw huis of gebouw nog geen plannen om van het aardgas af te gaan? Dan is een hybride warmtepomp een goed systeem om uw gasverbruik te verminderen. Als het buiten nog niet zo heel koud is, dan verwarmt de hybride warmtepomp uw huis of gebouw. Dit systeem verwarmt namelijk op een wat lagere temperatuur. Als het buiten kouder wordt, dan helpt de cv-ketel mee om uw huis of gebouw te verwarmen.
Kosten en subsidies
Het is lastig te zeggen hoeveel een hybride warmtepomp precies kost. Dat hangt namelijk af van de cv-ketel, het soort hybride warmtepomp en de kwaliteit van uw huis of gebouw. U kunt wel subsidie krijgen voor een hybride warmtepomp.
Advies en installateurs
Het is afhankelijk van uw cv-ketel en de hybride warmtepomp of deze goed met elkaar gecombineerd kunnen worden. Daar moet u dus goed op letten.
Meer informatie over hybride warmtepompen staat op de website van Milieu Centraal.
‘Warmtepomp verplicht’ vanaf 2026 voor veel woningeigenaren
Eind april 2023 heeft de regering klimaatmaatregelen vastgesteld. Om Nederland te helpen de klimaatdoelen van 2030 te halen door 1,5 miljoen woningen gasloos te maken. In 2050 moeten uiteindelijk alle woningen zonder aardgas te verwarmen zijn.
Welke stappen?
Sinds 2018 heeft elk opgeleverd nieuwbouwhuis geen gasaansluiting meer. In dat jaar begon ook de wijkaanpak, dat betekent dat per buurt woningen van aardgas overstappen op warmtenetten. Nu moeten vanaf 2026 woningeigenaren bij vervangen van de cv-ketel verplicht een hybride warmtepomp plaatsen. Overstappen op een ander duurzaam alternatief mag ook. Zoals het warmtenet dat we in Rotterdam al kennen. Maar let op, de verplichting is er niet voor ieder type woning.
Uitzonderingen
Niet overal is een warmtepomp plaatsen even makkelijk. Daarom zijn er uitzonderingen:
- Monumenten zijn minder geschikt voor hybride warmtepompen. Er is dan vaak een vergunning nodig. Bovendien is isoleren ingrijpender, maar nodig om een warmtepomp goed te laten werken.
- Een uitzondering is er ook voor appartementen. Daar is vaak minder ruimte voor een binnen- én buitenunit van de warmtepomp en ook is er eerder kans op geluidhinder van de units.
- Voor eigenaren van grondgebonden woningen komen er misschien ook uitzonderingen. Wanneer dat bekend is melden we dit hier.
- Als binnen 10 jaar de woning kan aansluiten op een warmtenet, vervalt de verplichte omschakeling naar hybride oplossing ook. Niet overal is duidelijk wanneer dat gebeurt en of het gebeurt. Rotterdam loopt wel voorop met aardgasvrij plannen.
Voordelen?
In een goed geïsoleerd huis kan een volledig elektrische warmtepomp de beste oplossing zijn. Dan verbruikt de warmtepomp niet onnodig veel elektriciteit. Een hybride warmtepomp is bij de meeste huizen toepasbaar, met een terugverdientijd van ongeveer 7 jaar. Alleen op echt koude dagen is dan de cv-ketel nodig. Met de juiste keuze bespaart u dus altijd energie en dus verwarmingskosten, en het vermindert de CO2-uitstoot. Er zijn aanschafsubsidies voor hybride warmtepompen.
Inspiratie
Zoek je voorbeelden van de aanpak? Kijk eens op onze inspirerende verhalen:
Meer uitleg
Er is veel informatie over de regels en uitvoering daarvan te vinden op internet. Op deze pagina’s van Rijksoverheid.nl staan de regels met uitleg en voorbeelden.
- Warmtepomp de norm vanaf 2026: goed voor klimaat en de energierekening | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl
- Vragen en antwoorden: hybride warmtepomp de standaard in 2026 | Publicatie | Rijksoverheid.nl
Op de website verbeterjehuis.nl van Milieu centraal staat naast uitleg ook een test hoe goed de isolatie van uw woning is. Want dat bepaalt welk type warmtepomp daarbij past.
Belangenverenigingen van woningeigenaren bieden ook informatie op hun sites aan. Wij beperken ons hier tot verwijzingen. Dan kunt u zelf altijd de juiste informatie vinden.
Sommige warmtepompen maken best wat geluid. Vooral systemen die gebruikmaken van een buitenunit (een onderdeel buiten het huis of gebouw). Dit zijn de lucht/luchtwarmtepomp, de lucht/waterwarmtepomp en een hybride warmtepomp.
Het is slim om te kijken hoeveel geluid een warmtepomp maakt voordat u deze koopt. U moet dan letten op het aantal decibel (dB) bij het draaiend vermogen: dat is het geluid als de warmtepomp aanstaat. Ook belangrijk is de plek waar de buitenunit komt te staan of hangen. Let er bij het bepalen van de plek op dat u en uw buren geen last krijgen van het geluid van uw warmtepomp.
Lees meer over warmtepompen en geluid op Hier Verwarmt.
U kunt advies vragen aan een bedrijf dat ook cv-ketels en -systemen installeert. Steeds meer installateurs zijn bekend met elektrisch verwarmen. Kijk op de website van brancheorganisatie Techniek Nederland. Hier vindt u een overzicht met installateurs die bij Techniek Nederland zijn aangesloten. Als u al een keuze heeft gemaakt voor een merk of fabrikant, dan kunt u ook contact opnemen met de fabrikant.
Hybride warmtepomp
Het is afhankelijk van uw cv-ketel en de hybride warmtepomp of deze goed met elkaar gecombineerd kunnen worden. Daar moet u dus goed op letten.
Meer informatie over hybride warmtepompen staat op de website van Milieu Centraal.
Naast een warmtepomp is er nog een andere manier om uw huis of gebouw te verwarmen, namelijk elektrisch verwarmen. Daarbij wordt gebruikgemaakt van elektrische convectoren (een soort radiatoren) of infrarood voor de vloer, muren en het plafond.
Een warmtepomp kan ook gecombineerd worden met het elektrisch verwarmen van bepaalde ruimtes in uw huis of gebouw. Afhankelijk van hoe u woont, kunt u ervoor kiezen om uw hele huis of gebouw elektrisch te verwarmen (hoofdverwarming), of om maar een paar plekken in uw huis of gebouw (bijverwarming). Bijvoorbeeld in de badkamer of op een werkkamer.
Stralingswarmte
Elektrisch verwarmen is heel anders dan verwarmen met een cv-ketel of een warmtepomp. Radiatoren van een cv-ketel verwarmen de lucht en dus uw hele huis of gebouw. Bij elektrisch verwarmen hebben we het over ‘stralingswarmte’ die niet de lucht opwarmt, maar de voorwerpen en personen in een ruimte. Vergelijk het met in de zon zitten: die verwarmt heel lokaal en dat voelt prettig.
Voordelen elektrisch verwarmen:
- Het systeem is makkelijk in te stellen en heeft weinig onderhoud nodig.
- Neer te zetten waar u wilt. Op de vloer, wand of plafond.
- De ruimte is snel warm.
- Heeft u zonnepanelen, dan kunt u die opgewekte stroom meteen gebruiken voor het verwarmen van uw huis of gebouw.
- De kosten voor het installeren van elektrische verwarming zijn lager dan bij het installeren van een cv-systeem.
Nadelen elektrisch verwarmen:
- Uw huis of gebouw moet dus goed geïsoleerd zijn.
- Infraroodpanelen verwarmen geen water.
Elektrische cv-ketel
Een elektrische ketel gebruikt heel veel elektriciteit om het water in het voorraadvat op te warmen. Dat maakt dit systeem duur in gebruik. Een lucht/waterwarmtepomp is daarom een betere oplossing. Deze is vier tot vijf keer zuiniger dan een elektrische ketel.
Kosten en subsidies
Voor infrarood panelen kunt u geen subsidie aanvragen.
Meer informatie
Meer informatie over hybride warmtepompen staat op de website van Milieu Centraal.