Als er één materiaalsoort veel te vinden is in een stad, is het wel beton. En de productie daarvan kan een stuk duurzamer, bewijst familiebedrijf RWA. Het bedrijf van René Rutte levert onderbakken voor afvalcontainers aan de stad, gemaakt van duurzaam beton.
Ondergrondse afvalbakken hebben het voordeel weinig ruimte in te nemen en worden dan ook steeds populairder. De containers kunnen echter niet rechtstreeks de grond in, maar zitten in betonnen hulzen voor stevigheid en bescherming: de onderbakken. RWA is al langere tijd verantwoordelijk voor de plaatsing hiervan en is sinds kort ook leverancier voor de stad Rotterdam.
Veel winst te behalen
“Beton bestaat normaal gesproken uit zand, grind en cement”, legt Rutte uit. “Wat veel mensen niet weten is dat cement een van de grootste milieuvervuilers ter wereld is. De productie ervan veroorzaakt ongeveer tien procent van de wereldwijde CO2-uitstoot: meer dan alle vervoersbewegingen samen. En we gebruiken het ontzettend veel. Als je de hoeveelheid omrekent naar het aantal mensen op de wereld, kom je op een liter per persoon per dag.”
“Cementproductie is om twee redenen heel vervuilend”, vertelt Rutte. “Ten eerste wordt het gemaakt van mergel, kalksteen van prehistorische, kalkgebonden skeletten. Die mergel wordt verhit tot minimaal 1400 graden, vaak op fossiele brandstoffen. Dat kost enorm veel energie en tegelijkertijd maak je met dit proces CO2 vrij die lag opgesloten in de kalksteen. En dan heb je het zand en grind nog niet eens gewonnen. Het loont dus nogal om beton te recyclen.”
Urban mining
RWA houdt zich daarom bezig met urban mining (herbruik materialen): ze gaat in de stad op zoek naar grondstoffen voor nieuw beton. Die zijn onder meer te vinden in oude betonputten. Via de speciaal hiervoor opgerichte Urban Mine B.V. wint het bedrijf daar de oorspronkelijke grondstoffen uit terug: grind, zand, en gedeeltelijk het oorspronkelijke cement. “Dat is een ingewikkeld proces”, vertelt Rutte. “Een deel van het cement is in het productieproces van beton namelijk een reactie aangegaan met water. Door dehydratie kunnen we daar een deel van terugwinnen.”
Van de grondstoffen die RWA zo wint, maakt het bedrijf nieuwe bakken. “Tien procent van die bakken bestaat uit nieuw cement, verder hoeft er niets bij. Uiteindelijk willen we naar een situatie waarin ook die tien procent niet meer nodig is. Dat is natuurlijk het uitgangspunt van een circulaire wereld: de aarde is een gesloten systeem, dus we moeten het met de grondstoffen doen die in de afgelopen jaren al zijn gewonnen”, legt Rutte uit.
Urban mining kan overigens ook met ander beton dan uit oude betonputten, bijvoorbeeld uit gebouwen, bruggen of viaducten. “Het is belangrijk dat veel meer bedrijven dit gaan doen. Kijk maar naar de doelstellingen voor 2030: dan wil Rotterdam al de helft van al het beton circulair laten produceren. Rijkswaterstaat wil op dat moment zelfs al uitsluitend circulair beton aankopen. Urban mining is dé manier om dit mogelijk te maken.”
Rotterdam maakt schaduwkosten zichtbaar
In de aanbesteding van de gemeente Rotterdam konden bedrijven scoren op circulariteit en op de beperking van CO2-uitstoot. De gemeente Rotterdam hanteerde hiervoor een puntensysteem: hoe meer duurzame punten een aannemer scoorde, des te meer kon hij vragen voor zijn werk. Een lagere milieu-impact ziet de gemeente hierbij als verlaging van ‘verborgen kosten’.
“Duurzaam werken lijkt vaak duurder, maar voor een goed beeld moet je ook de kosten voor het milieu meenemen”, legt Rutte uit. “Bij import uit lagelonenlanden wordt dat vaak niet gedaan. Producten lijken dan goedkoop, maar geven elders op de wereld flinke milieukosten. Bij circulair produceren is er vaak een directere link tussen het product en de lokale milieu-impact. Zo zorgt de Rotterdamse aanbesteding voor een eerlijkere beoordeling.”
Wachten op een keerpunt
Hoewel RWA nog niet op kan tegen de lage prijzen voor traditioneel beton, zijn de resultaten met de Urban Mine veelbelovend. “Wij kunnen al 250 ton beton per uur verwerken. Het maken van zo’n betonnen onderbak kost daardoor maar een paar minuten”, vertelt Rutte. “Toch zitten we nog niet op het keerpunt dat we echt rendabel kunnen gaan produceren. Waarschijnlijk gaat de carbonpricing die in de EU wordt besproken daar veel in betekenen. Belasting van uitstoot in plaats van subsidie voor duurzame werkwijzen. Dan wordt ons model winstgevend.”