De gemeente Rotterdam heeft best veel verschillende kleding nodig voor alle medewerkers. In 2015 startte ze een langlopende aanbesteding om haar kledingleveranciers te helpen om op een maatschappelijk verantwoorde manier te werken.
Representatieve kleding, sportkleding, veiligheidskleding… allerlei soorten kleding zijn nodig. Heigo Nederland B.V. en Groenendijk Bedrijfskleding kregen allebei delen van de opdracht gegund.
Henri de Ruiter, inkoopexpert bij de gemeente Rotterdam: “We vragen kort gezegd twee dingen van onze kledingleveranciers: dat ze de kleding milieuvriendelijk produceren en verwerken, en dat ze dit op een eerlijke manier doen.” De Ruiter onderstreept dat de gemeente hierbij ruimte biedt voor ontwikkeling. “In de aanbesteding verplichtten we de inschrijvende leveranciers om een driejarig traject in te zetten om het Milieubarometer Certificaat te behalen en behouden. Om dit certificaat te behalen, moet je in ieder geval een besparingsplan hebben opgesteld, in de afgelopen twee jaar je milieuprestaties gemonitord hebben, en in de afgelopen jaren minstens vijf procent milieuwinst hebben geboekt. Aanvullend vroegen we de leveranciers om aan te tonen dat zij de CO2-uitstoot van hun distributielocaties in Europa verminderen.”
Eerlijke handel
Daarnaast moesten de opdrachtnemers zich aansluiten bij het MVO-register FIRA. In dit register laten zij zien wat ze doen om maatschappelijk verantwoord te ondernemen en zichzelf hierin te verbeteren. “FIRA heeft een meetlat ontwikkeld om bedrijven eerlijk te beoordelen op MVO”, aldus De Ruiter. “Door deze meetlat te gebruiken, helpen we onze leveranciers om hun MVO-prestaties te ontdekken, een MVO-programma te ontwikkelen en dus hun prestaties te benchmarken. Samen met onze leveranciers stelden we plannen op om in de loop van de opdracht de MVO-prestaties te verbeteren.”
Omdat Heigo een eigen productiebedrijf in Bulgarije heeft, heeft het bedrijf zelf invloed op de arbeidsomstandigheden. “We controleren bijvoorbeeld de planningen om in de gaten te houden of de doelen die we stellen menselijk haalbaar zijn”, aldus Tom Gerards, manager Sustainability bij Heigo. “We voorkomen dat er structureel overgewerkt wordt, zorgen ervoor dat iedereen onder veilige omstandigheden werkt en dat er geen sprake is van onheuse bejegening. Dat doen we op afstand, maar ook op locatie via speciaal aangestelde teams. Samen met de Fair Wear Foundation zijn wij een project gestart voor living wages in de kledingindustrie. Dit is een project gebaseerd op leefbaar loon voor medewerkers in deze sector.”
Duurzame materialen en recycling
Martijn de Jong, Corporate Social Responsibility manager bij Groenendijk: “We produceren op plekken die zijn geauditeerd volgens gerenommeerde standaarden. Daarnaast kiezen we zo veel mogelijk voor gerecycled of biologisch materiaal en we proberen onze klanten duidelijk te maken dat keuzes voor bepaalde designs, kleuren en materialen invloed hebben op de duurzaamheid. Binnen onze From Scratch-collectie hebben we een assortiment met producten die bestaan uit duurzame of gerecyclede materialen die ook zelf weer recyclebaar zijn.”
Maar in de eerste plaats streeft Groenendijk naar een zo lang mogelijke levensduur. “De levensduur verlengen we door kleding te repareren en periodiek te onderhouden. Dit valt binnen ons refurbishmentprogramma.” Verder streeft Groenendijk naar een gesloten kringloop. “Kan een product echt niet meer mee, dan recyclen dit zo veel mogelijk weer tot een nuttige grondstof”, legt De Jong uit. “Dankzij ons Textilepointsysteem kunnen opdrachtgevers hun afgedragen kleding namelijk weer bij ons inleveren.”
Het lastige van kleding recyclen is echter dat de reststromen vaak een grote diversiteit aan materialen bevatten. Dit maakt pure grondstoffen verkrijgen moeilijk. De Jong: “Hierop bedenkt Groenendijk innovatieve oplossingen, bijvoorbeeld slimme designs met inzet van stikgaren die zichzelf verbreken wanneer ze in aanraking komen met microwavegolven. Zo komen we een stap dichter bij mono-stromen: afvalstromen die bestaan uit één soort materiaal.”
Gerards vertelt dat ook Heigo kleding levert die van hoge kwaliteit is en dus lang mee gaat. Is de kleding ‘op’, dan maakt Heigo van het gebruikte garen nieuw garen. Al herkent ook deze leverancier het probleem van gemengde reststromen. Gerards: “We benutten de eigenschappen van de verschillende materialen in een kledingstuk om deze zo goed mogelijk te scheiden. Katoen valt bijvoorbeeld makkelijk uit elkaar. De vezels kunnen we gebruiken om bijvoorbeeld viscose te maken. In samenwerking met ketenregisseur CLS-Tex International willen wij van gebruikte bedrijfskleding nieuwe bouwstenen maken om daar vervolgens weer nieuwe garens van te maken. We willen ál ons materiaal – zelfs snijafval – benutten, wij noemen dat Closing the Loop.”
Doorontwikkelen
Beide leveranciers geven aan dat de aanbesteding van de gemeente Rotterdam heeft geholpen om duurzaam werk en eerlijke handel uitvoerbaar en haalbaar te maken. “Een concrete klantvraag is daarvoor essentieel”, weet De Jong. “Duurzaam en eerlijk werken zit al in ons bedrijf verweven, maar dit soort aanbestedingen helpen om die ambitie ook grootschalig uit te voeren en te etaleren. Dit kan ook andere leveranciers en opdrachtgevers weer aansporen tot een verantwoorde werkwijze.”
De huidige opdracht van de gemeente Rotterdam loopt nog een aantal jaar voor Heigo en Groenendijk. Tenminste, als ze blijven aantonen dat ze hun duurzame en eerlijke werkwijze voortzetten en doorontwikkelen. Wat Heigo en Groenendijk nog willen bereiken? Gerards (Heigo): “Wij zijn al best ver in het combineren van kledingafval en andere restromen tot heel nieuwe producten, bijvoorbeeld picknicktafels, plantenbakken en afrastering. Dat willen we breder bekend maken en uitvoeren. Onlangs heeft Rotterdam flink wat gebruikte bedrijfskleding ingeleverd, en we denken nu samen na over hoe we dit kunnen verwerken tot nieuwe producten.”
De Jong (Groenendijk): “Er gaapt nog een flink gat tussen wat we willen en wat we op dit moment kunnen. Om dit gat te overbruggen, grijpen wij met beide handen technologische ontwikkelingen aan en starten we nieuwe, soms onverwachte, samenwerkingen. Met tien internationale partijen werken we bijvoorbeeld aan een Europees onderzoek dat op het gebied van onder andere productie, gebruik en het uit elkaar halen van materialen een veelbelovend circulair proces kan opleveren voor grootschalige productie van goed recyclebare werkkleding. De opdrachtgever moet tegelijkertijd ook bereid zijn om een andere productafweging te maken.”