De Rotterdamse Adaptatiestrategie zet de koers uit waarlangs Rotterdam zich wil aanpassen aan de veranderingen van het klimaat. Het laat ook zien hoe bewoners, bedrijven en stad maximaal kunnen meeprofiteren.

Deze strategie biedt het kader en de uitgangspunten voor een toekomstbestendige ontwikkeling van Rotterdam. Zij zorgt ervoor dat voortaan bij elke (ruimtelijke) ontwikkeling vanaf het begin van het proces onderwerpen als waterveiligheid, bereikbaarheid en robuustheid van de stad als uitgangspunten worden meegenomen. 

Rotterdam en het veranderende klimaat

Wat zijn de gevolgen van de mondiale klimaatverandering voor Rotterdam? Wat moeten we doen om onze stad nu en in de toekomst veilig en leefbaar te houden? Met wie werken we daarin samen, hoe kunnen Rotterdammers hieraan bijdragen en hoe pakken we dat aan? De Rotterdamse adaptatiestrategie geeft antwoord op deze vragen. 

De laatste anderhalve eeuw is het aantal bewoners, de economische waarde van de haven, stad en regio en de onderlinge afhankelijkheden in de maatschappij fors toegenomen. De schade als gevolg van extreme weersomstandigheden of een dijkdoorbraak zal daardoor veel groter zijn dan vroeger. De zorg voor een veilige, bereikbare en aantrekkelijke stad is dus steeds belangrijker en urgenter. Dit is echter nog niet zo eenvoudig, aangezien de klimaatontwikkeling veel onzekerheden kent. Wat gaat er precies veranderen en op welke termijn? Het omgaan met deze onzekerheden vraagt om slim en flexibel anticiperen, dus vroegtijdig aanpassen van de stad door mee te liften met de stedelijke ontwikkelingen. 

Gelukkig beginnen we niet bij nul. Er zijn ook in het verleden al effectieve maatregelen genomen. Een robuust stelsel van dijken, dammen en stormvloedkering houdt stad en haven veilig. Sterker nog, Rotterdam is één van de veiligste deltasteden ter wereld. Daarnaast kent Rotterdam een goed functionerend watersysteem, bestaande uit riolering, singels, plassen en pompen, dat de stad droog en gezond houdt. 

De kern van de Rotterdamse strategie voor klimaatadaptatie

1. Robuust systeem: behouden en versterken
Voor een klimaatbestendige stad kunnen we blijven vertrouwen op ons systeem van stormvloedkeringen en dijken, singels en plassen, boezems, riolen en gemalen. Ook in de toekomst onderhouden en verbeteren we deze essentiële infrastructuur, waarbij we de verzamelde kennis over de kwetsbare plekken in de stad gebruiken om deze inzet te optimaliseren. Het voorkomen van uitval van vitale (nuts)voorzieningen in het buitendijkse gebied, in stad en haven, is een bijzonder aandachtspunt. Het is de robuuste basis van een klimaatbestendig Rotterdam. 

2. Adaptatie: benutten van de stedelijke ruimte
Maar er is meer nodig. Het bestaande systeem gaat haar grenzen bereiken als de waterstanden in de Maas hoger worden, hevige neerslaggebeurtenissen toenemen of perioden van droogte en hoge temperatuur langer aanhouden. Op sommige plaatsen in de stad zien we dat al. Vandaar dat het nodig is om aanvullend adaptieve maatregelen te treffen. Adaptatie houdt in dat we zoeken naar oplossingen in de hele stedelijke ruimte die het systeem ontlasten en veerkrachtig maken. De ‘sponsfunctie’ van de stad wordt hersteld met maatregelen die het regenwater vasthouden waar het valt, bergen en vertraagd afvoeren. Zoals waterpleinen die de riolering ontlasten, infiltratiezones langs infrastructuur en het inpassen van bomen en groen in de buitenruimte (zowel openbaar als privaat) wat ten goede komt aan het stadsklimaat. Door deze kleinschalige maatregelen veelvuldig toe te passen in de ‘haarvaten van de stad’ verkleinen we de kwetsbaarheid van Rotterdam. 

3. Samenwerken en meekoppelen
Het onderhouden van het huidige robuuste systeem, zoals dijken, singels en riolering is ook in de toekomst een taak en verantwoordelijkheid van overheden. Naast de gemeente spelen waterschappen en het rijk een belangrijke rol. Denk aan het nationale Deltaprogramma dat op nationaal niveau de noodzakelijke keuzes bepaalt voor waterveiligheid en de zoetwatervoorziening. Maar klimaatadaptatie in de stad veronderstelt meer. De instandhouding van veel vitale nutsvoorzieningen is in handen van onze stedelijke partners. Zo mogen energievoorziening, (drink)watertoevoer en ICT-netwerken niet langdurig uitvallen en is het noodzakelijk dat deze robuust zijn bij extreme weersomstandigheden. De meeste gebouwen en terreinen zijn privaat bezit. Adaptatiemaatregelen toepassen in zowel de publieke als private stedelijke ruimte vereist ook daarom samenwerking met andere partijen. 

4. Meerwaarde voor leefomgeving, samenleving, economie en ecologie
Langs deze weg biedt klimaatadaptatie volop mogelijkheden voor het versterken van de economie van stad en haven, voor het verbeteren van de leefbaarheid in buurten en wijken, voor het vergroten van de biodiversiteit in de stad en voor een betrokken en actieve deelname van Rotterdammers aan de samenleving. Samen werken aan een klimaatbestendige stad levert de stad wat op! 

Doelen klimaatbestendig Rotterdam

In Rotterdam kijken we samen vooruit naar de toekomst. Concreet willen we het volgende bereiken:

• De stad en haar inwoners zijn veilig voor het water. We willen dat Rotterdam en haar inwoners beschermd blijven tegen het water uit de zee en rivieren en dat het investeringsvertrouwen in deze stad en regio in stand blijft.
• De stad en haar inwoners ondervinden minimale hinder van te veel of te weinig neerslag. We willen dat Rotterdam is opgewassen tegen extreme weergebeurtenissen zoals heftige regenbuien en periodes van hitte en droogte. Daar werken we al aan samen met de partners van het Waterplan van Rotterdam en dat zullen we voortzetten.
• De Rotterdamse haven blijft veilig en bereikbaar. Onze inspanningen zijn erop gericht dat Rotterdam een bereikbare stad blijft voor mensen, goederen en dienstverlening. De vitale stedelijke (nuts)netwerken zijn robuust en ook extreme weergebeurtenissen leiden niet tot onbeheersbare situaties.
• De inwoners van Rotterdam zijn zich bewust van de effecten van klimaatverandering en weten wat zij kunnen doen. Inwoners en bedrijven in Rotterdam zijn zich bewust van de gevolgen van klimaatverandering, kennen hun eigen verantwoordelijkheden en weten welke handelingsmogelijkheden zij zelf hebben. De gemeente stelt hen in staat hun verantwoordelijkheid te nemen.
• Klimaatadaptatie draagt bij aan een comfortabele, leefbare en aantrekkelijke stad. We willen dat Rotterdam een stad blijft met een prettig verblijfsklimaat waar klimaatverandering minimale invloed heeft op de gezondheid en het welzijn van haar inwoners. De maatregelen die dit garanderen dragen direct bij aan een aantrekkelijke en leefbare stad.
• Klimaatadaptatie versterkt de Rotterdamse economie en haar imago. Rotterdam wil economisch profiteren van het klimaatbestendig maken van de stad. Klimaatadaptatie zorgt voor nieuwe economische impulsen in de stad en versterkt het internationale imago van Rotterdam als vooruitstrevende deltastad. Rotterdam toont daarin leiderschap naar andere steden.