De maatregelen lopen uiteen van het verduurzamen van woningen om de energierekening betaalbaar te houden en het energiezuiniger maken van MKB-bedrijven, tot aan het verminderen van grondstoffenverbruik en het versnellen van de transitie van fossiele naar elektrische aangedreven voertuigen en schepen.

Versnellen waar het kan

Het DTB is er in het bijzonder op gericht om de juiste innovaties in de regio te versnellen, ondernemers te ondersteunen, en zo het verdienvermogen voor de stad en de werkgelegenheid voor Rotterdammers te bevorderen. De energietransitie die we beogen wordt hierdoor versneld, en tegelijk investeert Rotterdam in de toekomstbestendige werkgelegenheid. De projecten zijn gericht op een schone stad en een duurzame haven. Ze bestrijken diverse aspecten op het duurzaamheidsspectrum, zoals een gezondere leefomgeving, het opwekken van zonne-energie, waterstofproductie, verminderen van grondstoffenverbruik voor een circulaire stad en een reductie van het energiegebruik.

Rotterdam wil een schonere stad voor haar bewoners en bezoekers. Daarom investeert de stad in projecten met het Duurzaamheidstransitiebudget (DTB). In het coalitieakkoord heeft het college 100 miljoen euro toegezegd voor het DTB, in februari 2025 is hiervan een deel toegekend aan 4 projecten:

1. Toekomstbestendig MKB – Duurzaam ondernemen: dit is een vervolg op de duurzaamheidsvouchers. Ondernemers krijgen hiermee hulp bij energiebesparende maatregelen of advies van energiecoaches. Met € 1,9 miljoen verspreid over 2025 en 2026 krijgen nog eens 1000 ondernemers per jaar hulp, in de achtergebleven gebieden en toepassingen.
2. Subsidieregeling duurzaam bouwen: ook dit is een vervolg op een eerdere regeling, nu aangescherpt en alleen beschikbaar voor sociale huurwoningen. Met € 2 miljoen kunnen verspreid over 2 jaren tot 300 nieuw te bouwen huurwoningen in de sociale sector extra geïsoleerd worden.
3. Ledverlichting sportvelden: dit is de makkelijkste energiebesparing om uit te voeren maar nog niet alle sportvelden aangepast. Met € 1 mln worden 350 armaturen vervangen door LED, waarvan 1/3^e deel financiering uit DTB. Het andere deel kan met een lening van de gemeente en rijkssubsidie.
4. Duurzame bereikbaarheid haven: met € 0,3 mln steun kan door een busje voor vervoer van havenmedewerkers het aantal personenauto’s in de het havengebied dalen. Als deze van-pooling succesvol blijkt kan de reductie aan woon-werkverkeer verder groeien door meer busjes in te zetten.

Van alle projecten houden we onder andere bij wat ze aan vermindering van CO2 uitstoot opleveren. Zo werken we aan het doel om tot 2030 uitstoot van CO2 met 55% te verminderen (ten opzichte van 2019).

Op duurzaam010.nl/subsidie/duurzaamheidstransitiebudget/ en www.rotterdam.nl/klimaat-actieplan-rotterdam leest u meer. Het Duurzaamheidstransitiebudget (DTB) is opgenomen in het coalitieakkoord 2022-2026, als opvolger van het Energietransitiebudget (ETB). In halfjaarlijkse rondes krijgen kansrijke projecten financiering om de energietransitie te versnellen. In deze vijfde ronde zijn 4 van de 6 aanvragen toegekend. In 2025 komt geen nieuwe ronde DTB meer, daarvoor is geen financiële ruimte. De financiering van de toegekende projecten sinds eind 2022 loopt voor zover relevant door tot eind 2026.

Rotterdam wil een duurzame stad voor haar bewoners en bezoekers. Daarom investeert de stad in projecten die de energietransitie kunnen versnellen. Dat doen we bijvoorbeeld met het Duurzaamheidstransitiebudget (DTB). Met het vaststellen van het coalitieakkoord heeft het college 100 miljoen euro toegezegd voor het DTB voor de periode 2023-2026. In de vierde ronde is hiervan in juni 2024 een deel toegekend aan 3 projecten.

1. Waterstof

Waterstof is een alternatief voor de eindige voorraad fossiele brandstoffen. Het grootschalig toepassen van waterstof als energiebron is in ontwikkeling. Met DTB-middelen worden meerdere waterstofoplossingen uitgewerkt. Zo stimuleert de gemeente innovaties om een waterstofcluster te vormen.

2. Duurzaamheid op sportterreinen. 

Met het ontwikkelen van slimme oplossingen voor energie opslag onder sportterreinen en herbruikbaar ontworpen clubgebouwenlaat de gemeente zien aan de Rotterdammers dat ook daar stappen gezet worden met verduurzamen.

3. Proeftuin Schiehaven Noord

Dit gebied is een proeftuin voor duurzaam bouwen. Door een klimaatacademie op te zetten leren de partijen daarin van elkaar ervaringen, innovaties en ideeën. Verwijzend naar het klimaatakkoord van Parijs noemen we het project de ParisProof tuin.

Wat kunnen we nog meer verwachten voor het DTB?

In het najaar volgt nog een beperkte nieuwe ronde DTB-toekenningen, een tweetal nieuwe en een drietal bestaande projecten zijn hiervoor genoteerd.

Voor meer uitleg leest u verder op Duurzaamheidstransitie-budget (DTB) – Duurzaam 010. Van alle projecten houden we onder andere bij wat ze aan vermindering van CO2 uitstoot opleveren. Zo werken we aan het doel om tot 2030 uitstoot van CO2 met 55% te verminderen (ten opzichte van 2019). Meer informatie en resultaten leest u in het Klimaat actieplan Rotterdam (KAR)

In de laatste vergadering voor kerst 2023 heeft het gemeentebestuur aan 14 projecten budget toegekend. Voor de eerder gehonoreerde projecten is de financiering tot 2026 aangevuld.

Een paar voorbeelden van deze derde ronde in december 2023:

• Energiebank RET: energieopslag in batterijen om de bestaande energie beter te kunnen benutten en meer trams te laten rijden.
• Stimuleren van ontwikkelaars voor duurzame nieuwbouw van woningen.
• Het verder verduurzamen van het gemeentelijk wagenpark.
• Met het Programma Rotterdam Circulair het grondstoffengebruik terugdringen, materialen hergebruiken en een circulaire economie creëren.
• De klimaataanjagers inzetten om voort te bouwen op het Rotterdams Klimaatakkoord.

Van alle projecten houden we onder andere bij wat ze aan vermindering van CO2 uitstoot opleveren. Zo werken we aan het doel om tot 2030 uitstoot van CO2 met 55% te verminderen (ten opzichte van 2019). Meer informatie en resultaten leest u in het Klimaat actieplan Rotterdam (KAR)

Toegekende projectaanvragen

Er zijn veertien projectaanvragen toegekend en er is er nog één die opnieuw een kans krijgt in de volgende ronde in het voorjaar van 2024:

1. Programma Rotterdam Circulair

Het programma Rotterdam Circulair is gericht op het creëren van een circulaire economie: een economisch systeem dat zo efficiënt mogelijk omgaat met grondstoffen, materialen en producten in de hele keten. Een fors deel van de CO2-uitstoot in Rotterdam wordt veroorzaakt door het gebruik van grondstoffen en materialen. Het creëren van een circulaire economie levert dus een belangrijke bijdrage aan de reductie van CO2-uitstoot.

2. Energiebank RET

Door het inzetten van een Energiebank wordt middels een batterij via de bovenleiding energie opgeslagen binnen de bestaande elektriciteitsvoorziening voor trams.

3. Subsidieregeling duurzaam bouwen

Een subsidieregeling waarmee duurzaam bouwen gestimuleerd wordt.  

4. Circolab Maritime

Een fysiek fieldlab op de RDM Campus. Doel is om versneld circulair en duurzaam in een aantal gerichte trajecten toe te passen met inzet van jong talent bij het ontwikkelen van oplossingen.

5. Voucherregeling Flex scans netcongestie

Dit project heeft als doel om (groepen van) bedrijven of ondernemersverenigingen middels een voucher-regeling te ondersteunen om flexibel met de energievraag om te gaan of om een Energy Hub op te zetten. Zo halen we het maximale uit de beschikbare elektriciteitsnetwerk capaciteit.

6. Klimaataanjagers (inclusief aanjager POR, het Platform Ontwikkelaars Rotterdam)

De partners in de stad zijn de sleutel om de klimaatdoelstellingen te halen, op korte termijn (deze collegeperiode) en lange termijn (2050 klimaatneutraal). De Klimaataanjagers dragen bij aan het bereiken van concrete projecten en maatregelen. 

7. Werkgeversaanpak Duurzame Mobiliteit 

De Werkgeversaanpak Duurzame Mobiliteit richt zich op het in samenwerking met bedrijven verduurzamen van het – woon-werkverkeer en zakelijk verkeer. Bedrijven die zich aansluiten verbinden zich aan de aanpak tot halvering van de CO2 uitstoot (in 2030). 

8. Renovatie monument Putselaan 178
Het resultaat is een toekomstbestendig gebouw dat bijdraagt aan de ontwikkeling van de Cultuur&Campus in Rotterdam-Zuid. Met het DTB wordt de verduurzaming aangepakt.

9. Verduurzamen woningen Carnisse / Charlois

Verduurzamen en samenvoegen van woningen in Charlois en Carnisse. Met advies en subsidie kunnen woningeigenaren geholpen worden. Daarnaast koopt de gemeente woningen op die samengevoegd en verduurzaamd worden en weer verkocht.

10. Toekomstbestendig MKB – Duurzaam ondernemen
Met het aanbieden van Energiescans voor alle MKB-‘ers worden ondernemers op praktische wijze ontzorgd met advies over energiebesparende maatregelen. Het gaat dan om het beter inregelen van installaties, het aanbrengen van isolatie of de aanschaf van zonnepanelen en de aanvraag van subsidies

11. 3,2 km2 zonnepanelen in 2026
Rotterdam wil tot en met 2026 3,2 km2 aan zonnepanelen in gebruik laten zien. Dat zijn 1.778.000 panelen. We zijn goed op weg maar er moet nog veel gebeuren. Met DTB is een versnelling mogelijk.

13. Verduurzamen gemeentelijk wagenpark
Rotterdam wil in 2030 een volledig emissieloos gemeentelijk wagenpark. Het goede voorbeeld geven om ook het bedrijfsleven de regels van de Zero Emissie zone op te leggen krijgt met dit budget een extra impuls.

13. Verstevigen en opschalen Rotterdamse ETF
Het Rotterdamse Energietransitiefonds (ETF-G) is er voor het verduurzamen van gebouwen. Het fonds biedt verschillende energietransitie-leningen met een laag rentepercentage aan diverse Rotterdamse doelgroepen. Denk daarbij aan gebouw- en woningeigenaren, verhuurders, VvE’s en maatschappelijke organisaties, bij het verduurzamen van gebouwen.

14. Backbone warmtenet Rozenburg
Om een inhaalslag te maken zodra het warmtenet in Rozenburg er kan komen wordt.

De kanshebber voor 2024 die nu net niet voldeed aan de toetsing is het IHP Sport:

Twee energie neutrale sportaccommodaties en een standaardisatie van dit proces voor de rest van het Integraal Huisvestingsplan (IHP) Sport, 22 buitensportcomplexen en 9 sporthallen.

In juli 2023 is in een tweede ronde budget (DTB) toegekend aan projecten. Elk van deze projecten helpt om duurzamer te worden. De gemeente, burgers en ondernemers hebben hier allemaal een rol in. Een paar voorbeelden:

• • Er komt subsidie op het vervangen van vervuilende taxi’s door emissieloze voertuigen;

• • Vervuilende machines in de bouw willen we vervangen door elektrische, in overleg met uitvoerders;

• • We investeren extra in het verduurzamen van het eigen wagenpark;

• • Voor de gebouwen die de gemeente ontwikkelt, gebruikt en beheert stimuleren we circulariteit door hergebruik van en toepassing van biobased materialen;

• • We vragen Rotterdammers mee te denken en mee te beslissen over plannen om de klimaatdoelen te halen via het Rotterdams Burgerberaad Klimaat (RBK).

 Van alle projecten houden we onder andere bij wat ze aan vermindering van CO2 uitstoot opleveren. Zo werken we aan het doel om tot 2030 uitstoot van CO2 met 55% te verminderen (ten opzichte van 2019). Meer informatie en resultaten leest u in het Klimaat actieplan Rotterdam (KAR)

Van de dertien projectaanvragen zijn er acht toegekend:

1. Ontwikkeling aanpak Circulair vastgoed.

In het circulair ontwerpen, bouwen en beheren van gebouwen is nog veel winst te behalen. Daarom starten we een aantal pilotprojecten en maken we de CO2 impact inzichtelijk.

2. Rotterdams Burgerberaad Klimaat (RBK).

Het Rotterdams Burgerberaad Klimaat komt voort uit afspraken in het coalitieakkoord. De opzet is om een gelote groep Rotterdammers te vragen welke creatieve ideeën zij hebben om de klimaatdoelen van Rotterdam te halen. Over deze voorstellen besluit vervolgens de Gemeenteraad. De toekenning uit de eerste ronde bestond uit een budget voor de voorbereiding van de organisatie. Met de tweede ronde toekenning kan de uitvoering van het burgerberaad starten en de uitvoering van de vastgestelde plannen.

3. Rotterdamse Klimaataanjagers.

Door aanjagers met een groot netwerk te laten activeren en verbinden kan het verduurzamen door concrete projecten versnellen. Dit is uitgewerkt voor de sector Zorg, voor bouwsector, haven en industrie, en tot slot circulair. De krappe arbeidsmarkt krijgt hiermee mogelijk een impuls en daar hebben Rotterdammers ook profijt van.

4. Thermische energiewinning uit afvalwater – potentie en pilots.

Energiewinning uit afvalwater (rioolwater) noemen we riothermie. Als potentiestudie starten twee projecten. Bij de zuivering van de Dokhaven kan een systeem voor het warmtenet ontwikkeld worden, waar diverse woningen op aangesloten kunnen worden. Als tweede project selecteren we één gemeentelijk gebouw voor een pilot met riothermie.

5. Verduurzaming mobiele werktuigen.

Er worden nog veel machines gebruikt in de bouw die op fossiele brandstoffen werken. Daar is een enorme reductie in milieubelasting te winnen door verduurzaming.

6. Verduurzaming gemeentelijk wagenpark.

Rotterdam geeft graag het goede voorbeeld. Als we van ondernemers verwachten dat vanaf 2030 alleen nog emissieloze (werk)voertuigen binnen de ZES-zone mogen rijden willen we ook het gemeentelijk wagenpark emissieloos maken. Voor 2023 en 2024 wordt daarom vanuit het DTB-budget geïnvesteerd in de aanschaf van emissieloze (werk)voertuigen.

7. Waterstofbudget.

Rotterdam wil uitgroeien tot de belangrijkste waterstofhoofdstad van Europa. Met dit budget willen we vanuit de gemeenteprojecten ondersteunen in innovatie, maakindustrie, scheepvaart, luchtvaart en onderwijs. Het voorstel voorziet in het ondersteunen van 5 tot 10 projecten gedurende deze collegeperiode

8. Versnellen emissieloze taxivoertuigen door subsidieregeling.

Door dit initiatief kunnen veel taxi’s vervangen worden door emissieloze voertuigen, wat een grote verbetering van de luchtkwaliteit in de stad en een reductie in uitstoot van schadelijke stoffen betekent.

Van alle projecten houden we onder andere bij wat ze aan vermindering van CO2 uitstoot opleveren. Zo werken we aan het doel om tot 2030 uitstoot van CO2 met 55% te verminderen (ten opzichte van 2019). Meer informatie en resultaten leest u in het Klimaat actieplan Rotterdam (KAR)

Sinds januari 2023 zijn we aan de slag met nog meer concrete projecten om de CO₂ uitstoot voor Rotterdam te verminderen. Het college heeft eind 2022 een besluit genomen over welke projecten in 2023 geld krijgen uit het Duurzaamheidstransitiebudget (DTB) van 100 miljoen euro.

De maatregelen lopen uiteen van het verduurzamen van woningen om de energierekening betaalbaar te houden en het energiezuiniger maken van MKB-bedrijven, tot aan het verminderen van grondstoffenverbruik en het versnellen van de transitie van fossiele naar elektrische aangedreven voertuigen en schepen.

Enkele projecten uitgelicht: 

Gebiedsgerichte aanpakken isoleren koopwoningen

We willen als gemeente dat woningen sneller, slimmer en socialer worden geïsoleerd. Hiervoor gaan we eigenaren via gebiedsgerichte aanpakken helpen om hun woningen te isoleren. Door energiebesparing krijgen bewoners meer grip op hun energierekening.

0% lening verduurzamen VvE’s

Bij de aanpak van het verduurzamen van de particuliere woningvoorraad zien we dat veel eigenaren in VvE’s enkel kiezen voor het uitvoeren van de hoogstnoodzakelijke maatregelen vanwege hoge kosten/maandlasten. Dit project beoogt VvE’s in staat te stellen te besluiten tot het duurzame scenario. Middel is een 0% rente lening via SVn met een lange looptijd (aangepaste zakelijke stimuleringslening).

Verduurzaming VvE’s

VvE-leden weten vaak niet waar ze moeten beginnen met verduurzaming of ervaren hier belemmeringen bij. Met het project verduurzaming VvE’s vindt er continuering en doorontwikkeling plaats van het Rotterdamse VvE loket VVE-010 en de procesbegeleiding voor VvE’s door adviseurs. In samenhang met de 0% lening verduurzamen VvE’s ontstaat een optimale situatie voor zowel eigenaren in een VvE met een beperkte draagkracht als eigenaren in een VvE die grondig aan de slag willen om te kiezen voor een duurzaam scenario in plaats van enkel voor onderhoud.

Rotterdams Burgerberaad Klimaat

Een van de afspraken uit het coalitieakkoord is dat we een Rotterdams Burgerberaad Klimaat organiseren: een gelote groep Rotterdammers wordt gevraagd welke klimaatmaatregelen zij voorstellen om de klimaatdoelen voor 2030 te realiseren. Deze aanvraag geeft invulling aan deze afspraak.

Toekomstbestendig MKB – Duurzaam ondernemen

We bieden het MKB met energiescans inzicht in de meest effectieve aanpassingen om hun energierekening te verlagen, praktische hulp bij de uitvoering van kleine maatregelen en subsidies om verduurzaming van hun pand en/of bedrijventerrein te realiseren.

Meetbare resultaten van de toegekende budgetten registreren we in een monitor. Na de eerste rondes is het nog te vroeg om dit te kunnen meten maar sinds eind 2023 wordt dit zichtbaar in periodieke rapportages. De voortgang wordt in het Klimaat Actieplan Rotterdam (KAR) opgenomen.