‘Door off grid te wonen besef je des te beter dat grondstoffen en voorzieningen, zoals gas, water en stroom, niet oneindig zijn maar kunnen opraken.’ Aan het woord is Thijs van Dalen. Samen met zijn vriendin Ella Theunissen woont hij in De Kleine Burg, een dorpje van elf tiny houses in het Zuiderpark. En met off grid bedoelt hij dat de bewoners geen gebruik maken van voorzieningen als gas, elektra en drinkwater.
‘Onze huizen zijn alleen aangesloten op de riolering’, vertelt Thijs. ‘Dat was een voorwaarde van het waterschap. We willen graag ons afvalwater zuiveren via een helofytenfilter, een zandfilter dat met behulp van bepaalde planten water zuivert. Maar daar zijn we dus nog over bezig. Het gaat overigens alleen om licht vervuild water, want we gebruiken een droogtoilet. Voor de rest zijn we zelfvoorzienend. Onze elektriciteit wekken we op met zonnepanelen. De energie slaan we op in een gemeenschappelijke batterij, zodat we ook buiten zonuren stroom hebben. We maken drinkwater uit regenwater met een systeem dat ook op schepen wordt gebruikt. In de zomer koken we elektrisch, maar in de winter gebruiken we voor koken en verwarmen propaangas. Dat is redelijk duurzaam, want een bijproduct van aardgas. Echt duurzaam verwarmen is bij off grid wonen een uitdaging. In de winter leveren zonnepanelen gewoonweg te weinig energie om ook nog elektrisch te verwarmen. Wij hebben vloerverwarming op propaan, maar veel buren kiezen voor een houtkachel. Daarvoor zijn we nu op zoek naar de duurzaamste oplossing. Want erg milieuvriendelijk is zo’n kachel natuurlijk niet. Daarnaast staat een zonneboiler op ons verlanglijstje.’
Een back-up voor stroom, water en verwarming is in De Kleine Burg geen overbodige luxe. ‘Bijvoorbeeld op het gebied van stroom. Tot nog toe hebben we in de zomer overcapaciteit’, vertelt Thijs. ‘Maar op sombere winterdagen laadt de batterij natuurlijk veel minder op. Omdat deze bij een lading van 10% automatisch uitslaat, kunnen we dan zonder stroom komen te zitten. Lastig als je soms thuiswerkt. Daarom leasen we met ons allen een elektrische auto als back-up. Die auto laden we – natuurlijk tegen betaling – in de wijk op. Eenmaal opgeladen kan ‘ie stroom leveren aan de batterij. Zo zijn we altijd bezig met het bedenken van creatieve oplossingen om zo duurzaam mogelijk maar toch comfortabel te leven.’
Waarom wilden jullie ‘tiny’ wonen?
‘We wilden graag duurzaamheid integreren in ons leven, maar dat was in ons oude huis onmogelijk’, vertelt Thijs. ‘Ella en ik woonden in een huurhuis uit de jaren ’30. Dat huis was niet geïsoleerd en we hadden geen enkele grip op ons energieverbruik. De huur was all-in en als we al bespaarden op energie, profiteerde alleen de huisbaas daarvan. Ook wilden we graag het avontuur aangaan om ons eigen huis te ontwerpen en te bouwen. Bovendien waren we erg nieuwsgierig naar alternatieve manieren hoe je op energie kunt besparen. Natuurlijk zijn er tal van bestaande manieren, maar als die er niet zijn ga je uitzoeken wat wel werkt. En dan is het erg fijn om buren te hebben die met hetzelfde bezig zijn en met je meedenken. Voor mij persoonlijk was het creëren van een community niet de hoofdreden om tiny te gaan wonen. Maar het is wel het doel van deze plek en het doel dat we als groep hebben. ‘
Hoe zijn jullie in het Zuiderpark terechtgekomen?
‘De gemeente stelde dit terrein beschikbaar via een openbare aanbesteding’, vertelt Thijs. ‘Met een actieve kerngroep waren we op zoek naar een plek, maar hadden voor Rotterdam de hoop al een beetje opgegeven. Toen deze aanbesteding bekend werd, hebben we ons als groep ingeschreven. Daarbij kwam nogal wat kijken, want we moesten een gedetailleerd plan schrijven. Niet alleen met plattegronden van de terreininrichting en de huisjes, maar ook met een plan voor het onderhoud en hoe we het terrein achterlaten als dit project na 10 jaar afloopt. Tijdrovend, maar op zich was het ook wel goed. Want je hebt van tevoren al heel wat dingen uitgezocht, zodat je snel aan de slag kunt. En dat was nodig ook, want een andere voorwaarde was dat we er binnen een half jaar na ondertekening van het huurcontract moesten wonen.’
Hoe verliep het contact met de gemeente?
‘Fijn was het om vaste contactpersonen te hebben’, zegt Thijs. ‘Zij waren heel actief betrokken en konden zorgen dat we snel contact konden leggen met de juiste afdelingen van de gemeente. Zo moest elk huis een eigen omgevingsvergunning hebben. Best ingewikkeld en juridisch allemaal. Maar er was telkens wel ruimte om daarover te overleggen.
Lastig was wel dat alles tijdens de coronapandemie geregeld moest worden. Dus zonder bij elkaar te komen of bij de gemeente langs te kunnen om zaken door te spreken. Veel gebeurde via videocalls. Ook konden we slechts eenmaal met een beperkt aantal mensen het terrein op. Lastig, want zo konden we ons plan alleen bepalen aan de hand van plattegronden van het terrein. Gelukkig hebben we architecten in onze groep die daar wel raad mee wisten.’
Thijs: ‘Onze groep won de aanbesteding en na het ondertekenen van het huurcontract kregen we de sleutel van het hek. Dat was in de zomer van 2021. We konden aan de slag op het terrein. En daar was niks. Het eerste dat we moesten doen was riolering aanleggen. Al zo’n driekwart jaar daarvoor waren Ella en ik begonnen met het bouwen van ons huis. In een loods. Ons huis bestaat uit drie delen, dat we pas op het terrein aan elkaar hebben gezet.’
Welke praktische problemen kwamen jullie tegen?
‘We zitten heel dicht op het grondwater’, zegt Thijs. ‘We stonden letterlijk met onze laarzen in de modder. En in de troep, want er lag best veel afval. Je hoefde maar een spade in de grond te steken en daar was weer een stuk plastic. Maar vooral dat grondwater was een uitdaging. Bij het aanleggen van de riolering en het ingraven van onze watertank. Het water leverde zo veel tegendruk dat de tank niet op zijn plaats bleef. Pas door ‘m extra te verzwaren kregen we de tank op zijn plek.’
Heb je nog tips voor anderen?
‘Als je in een tiny house wilt wonen is de grootste uitdaging eigenlijk wel om een plek te vinden. En een gemeente die zo’n plek aanbiedt’, zegt Thijs. ‘Want wat dat betreft hebben we het hier in het Zuiderpark erg getroffen. We zijn blij dat dit in Rotterdam kan en dat de gemeente echt heeft gelet op wat mensen die in een tiny house willen wonen willen. En dit is natuurlijk een heerlijke plek.
Mijn tweede tip is: begin gewoon met ontwerpen – en als je daar de mogelijkheid voor hebt – met bouwen. Hoe concreter je plan is, hoe beter gemeenten daarop in kunnen spelen.
En ten derde: bezoek plekken en initiatieven in andere plaatsen. Om informatie op te halen over wat anderen al aan oplossingen hebben bedacht. Daar heb je echt veel aan. Je hoeft echt niet zelf het wiel uit te vinden. En tot slot: laat je vooral niet door tegenslagen uit het veld slaan!’
De Kleine Burg is een dorpje van 11 permanent bewoonde tiny houses van maximaal 35 m² grondoppervlak. De vereniging De Kleine Burg bestaat uit 11 huishoudens in de leeftijd van 7 tot 60+. Wilt u meer weten? Kijk dan op www.dekleineburg.nl.